Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)

ADHD jest zaburzeniem neurorozwojowym i cechuje się nadmierną impulsywnością, nadruchliwością i zaburzeniami uwagi. Pierwsze objawy pojawiają się już w okresie wczesnego dzieciństwa, a największe nasilenie osiągają między 6 a 9 rokiem życia, czyli w okresie, gdy dziecko rozpoczyna naukę szkolną. Dzieci te mają problem z wewnętrzną kontrolą i hamowaniem swojego zachowania. 

Nadmierna impulsywność: dzieci z ADHD działają często bez zastanowienia, pod wpływem impulsu. Wiedzą, co powinny zrobić, ale często nie potrafią zapanować nad swoimi reakcjami. Znają reguły, ale mają kłopoty z ich zastosowaniem. Działają nie przewidując konsekwencji, dlatego też łatwo dają się namówić innym, by zrobiły coś głupiego. Mają problem z zaplanowaniem swojej pracy.

Nadruchliwość: nadmierna, niczym nieuzasadniona aktywność ruchowa (np. dziecko chodzi po klasie podczas lekcji, wspina się na meble, biega po domu bez wyraźnej potrzeby). Nie jest w stanie  usiedzieć w miejscu, jeśli już musi to wierci się, kręci czy macha nogami lub rękami. Innym przejawem nadruchliwości jest nadmierna gadatliwość.

Zaburzenia uwagi: słabsza zdolność do koncentrowania się na wykonywanym zadaniu. Dotyczy to zarówno skierowania uwagi (np. rozpoczęcie słuchania), jak i jej utrzymania (np. ciągłego słuchania). Dzieci mają problem ze stosowaniem się do instrukcji, skupieniem się na jednej czynności, wykonywaniem do końca rozpoczętych zadań, gubieniem i zapominaniem rzeczy. Nie potrafią też z dochodzących do nich bodźców wybrać najważniejszego (np.. podczas lekcji nie słuchają nauczyciela, a obserwują, co się dzieje za oknem lub bawią się ołówkiem).

W zależności od przejawianych przez osobę objawów możemy mówić o ADD (gdy trudności dotyczą przede wszystkim skupiania uwagi i jej utrzymania), ADHD (gdy największym problemem jest nadmierna aktywność fizyczna i działanie bez zastanowienia) oraz podtyp mieszany.

ADHD jest prawdziwym zaburzeniem, a nie tak jak niektórzy uważają przejawem złego wychowania, brakiem dyscypliny ze strony rodziców czy złośliwością dziecka. Nasilenie objawów zaburzenia zmniejsza się z upływem czasu, ale część dorosłych, całkowicie lub częściowo, nigdy z nich nie wyrasta. 

Terapia ukierunkowana jest na poprawę funkcjonowania dziecka, a także zapobieganiu powikłaniom zespołu (niskiej samoocenie, zaburzeniom depresyjnym, zachowaniom opozycyjno-buntowniczym, poważnym zaburzeniom zachowania czy słabym wynikom szkolnym). Obejmuje też pracę z rodzicami w zakresie psychoedukacji oraz treningu umiejętności rodzicielskich. Terapia osób dorosłych koncentruje się na optymalizowaniu funkcjonowania osoby oraz rozwijaniu strategii umożliwiających przystosowanie i adekwatne zachowania.